Wat is Guru Purnima?
Guru Purnima is een traditionele Hindoe feestdag die jaarlijks wordt gevierd op de volle maan (Purnima) in de maand Ashadha (juni/juli). Op deze dag eren we onze leraren spiritueel, academisch of levenswijs en tonen we onze diepe dankbaarheid voor hun leiding.
Het woord ‘guru’ komt uit het Sanskriet: Gu betekent ‘duisternis’ en Ru betekent ‘degene die het wegneemt’. Een guru is dus iemand die ons bevrijdt van onwetendheid en ons leidt naar kennis, inzicht en verlichting.
Purnima (Sanskriet: पूर्णिमा) betekent letterlijk “volle maan”. Het woord is afgeleid van:
- “Purna” = vol, volledig
- “Ma” (van maas) = maan
Purnima wordt in veel hindoe tradities beschouwd als een gunstige dag, ideaal voor spirituele beoefening, vasten, gebed of rituelen.
De maan beïnvloedt – net zoals ze de getijden van de oceanen stuurt – ook subtiel onze geest, onze emoties en ons energetisch veld. Tijdens de volle maan is deze invloed het sterkst. Daardoor zijn we juist op deze dag mentaal helderder, emotioneel gevoeliger en spiritueel ontvankelijker.
Juist in die verhoogde gevoeligheid ligt de kracht van spirituele beoefening op Purnima. Meditatie, gebed, mantra’s of reflectie worden op deze dag als dieper en krachtiger ervaren. Het is een moment waarop stilte meer zegt, en inzichten gemakkelijker binnenkomen.
De volle maan staat symbool voor afronding, volmaaktheid en verlichting. Alles staat in het licht ook in onszelf. Spiritueel gezien is dit hét moment om terug te kijken op wat we geleerd hebben, om los te laten wat niet meer bij ons past, en om met een open hart nieuwe intenties te zetten. Het is een tijd van dankbaarheid, maar ook van vernieuwing.
Waarom vieren we Guru Purnima?
Volgens de Hindoe traditie is Guru Purnima een dag van diepe eerbied voor allen die ons op het pad van Dharma (de juiste levenswijze) en kennis begeleiden. In het bijzonder wordt op deze dag ook Ved Vyas, de grote wijze die de Veda’s, de Mahabharat en andere heilige teksten heeft samengesteld, geëerd als de ‘Adi Guru’ (oer-guru). Daarom staat deze dag ook bekend als Vyas Purnima.
Guru Purnima herinnert ons eraan dat ware groei spiritueel, intellectueel en moreel vaak mogelijk wordt dankzij de zegen en begeleiding van een leraar. Een guru biedt richting, inspiratie en inzicht op het pad van zelfontplooiing, dat anders gemakkelijk tot stilstand kan komen.
Wat leert Guru Purnima ons?
Guru Purnima draagt waardevolle levenslessen met zich mee:
- Dankbaarheid: We erkennen dat onze ontwikkeling niet alleen onze eigen verdienste is, maar ook die van de mensen die ons begeleiden en onderwijzen.
- Discipline en toewijding: Door het voorbeeld van de guru te volgen, ontwikkelen we trouw, eerlijkheid en een leven in harmonie met Dharma.
- Levenslang leren: Echte wijsheid stopt nooit het is een voortdurend proces van openstaan, vragen en groeien.
- Spirituele verdieping: Kennis is meer dan feiten; het is ook inzicht in wie we werkelijk zijn en wat ons hogere doel is. Een guru helpt ons die innerlijke waarheid te ontdekken.
Hoe vieren we Guru Purnima traditioneel?
Op deze dag brengen Hindoes bloemen, offers of kleine geschenken aan hun guru. Ook worden er mantra’s en gebeden gereciteerd, zoals de Guru Stotram. In spirituele gemeenschappen worden satsangs (spirituele bijeenkomsten) gehouden, met lezingen, meditatie en kirtans (gezongen devotie).
Guru Purnima in Nederland
Ook in Nederland wordt Guru Purnima gevierd vaak in mandirs, yoga-centra of in huiselijke kring. Er worden bijeenkomsten georganiseerd met lezingen over het belang van de guru, en steeds vaker wordt er ook aandacht besteed aan het respect voor leraren in het moderne onderwijs.
Voorbeelden van hoe je deze dag hier kunt vieren:
- Breng een bezoek aan je leraar of mentor, of spreek je waardering uit met een telefoontje, brief of gebaar.
- Bedank je ouders vaak de eerste en belangrijkste leraren in ons leven.
- Organiseer een bijeenkomst of viering in een spirituele of educatieve omgeving.
- Reflecteer op je persoonlijke groei: wat heb je geleerd het afgelopen jaar? Wat wil je nog ontwikkelen?
- Leer kinderen het belang van respect voor hun ouders, docenten en mentoren zodat deze traditie voortleeft in toekomstige generaties.
Verzen over de grootheid van de Guru
गुरुर्ब्रह्मा गुरुर्विष्णुः गुरुर्देवो महेश्वरः
गुरुः साक्षात् परब्रह्म तस्मै श्री गुरवे नमः
Gurur Brahma, Gurur Vishnu, Gurur Devo Maheshwara
Guruh Sakshat Param Brahma, Tasmai Shri Gurave Namah
Betekenis: “De Guru is Brahma, de schepper; Vishnu, de beschermer; en Shiva (Maheshwar), de vernietiger. De Guru is de directe manifestatie van het hoogste Absolute (Parabrahma). Aan die verheven Guru breng ik mijn diepste eerbetoon.”
तद्विद्धि प्रणिपातेन परिप्रश्नेन सेवया
उपदेक्ष्यन्ति ते ज्ञानं ज्ञानिनस्तत्त्वदर्शिनः (Bhagavad Gita 4.34)
Tad viddhi pranipatena pariprashnena sevaya
Upadekshyanti te jnanam jnaninas tattva darshinah
Betekenis: “Verwerf die kennis door je in nederigheid over te geven, oprechte vragen te stellen en dienstbaarheid te tonen. De wijzen, die de waarheid hebben gerealiseerd, zullen je deze kennis onderrichten.”
De betekenis van Guru Purnima vandaag
Guru Purnima is méér dan een religieuze traditie het is een betekenisvol moment van reflectie op onze persoonlijke groei, een gelegenheid om onze leraren te eren, en het belang van kennisoverdracht te koesteren. In een diverse samenleving als Nederland, waar verschillende culturen, generaties en levensvisies samenkomen, biedt deze dag de kans om bruggen te bouwen tussen jong en oud, traditie en moderniteit, hoofd en hart.
Iedereen kan een leraar zijn een ouder, docent, vriend of spiritueel leider en van ieder mens kunnen we iets leren. Door dankbaarheid te tonen aan wie ons iets waardevols heeft bijgebracht, cultiveren we nederigheid, respect en verbinding.
Guru Purnima herinnert ons eraan: we zijn ons hele leven leerling én leraar. Door dit te omarmen, dragen we bij aan een samenleving waarin wijsheid wordt gedeeld met liefde, compassie en respect.